"Να ορθώσουμε το ανάστημά μας, ενάντια στο φασισμό και το νεοναζισμό"

Με αρκετό κόσμο αλλά χωρίς εκπροσώπηση από όλα τα κόμματα και τις δημοτικές παρατάξεις τιμήθηκε φέτος η μνήμη των 200 κρατουμένων του Στρατοπέδου, που μεταφέρθηκαν και εκτελέστηκαν την Πρωτομαγιά του 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Η φετινή εκδήλωση είχε έντονο το κομματικό στοιχείο.

Του Γιώργου Παπαπαναγιώτου

Φέτος για πρώτη φορά στον ιστορικό χώρο κυμάτισαν κομματικές σημαίες του ΚΚΕ. Οι ομιλητές αναφέρθηκαν σε πολλά ιστορικά γεγονότα, και μεταγενέστερα της Αντίστασης, αλλά κανένας δεν μίλησε και για την εκτέλεση της Λέλας Καραγιάννη, του Μανώλη Λίτινα και των άλλων 57 στον Διομήδειο Κήπο, τον Σεπτέμβρη του 1944.

"Το Στρατόπεδο είναι σύμβολο αντίστασης, αγώνα και θυσίας"

Η εκδήλωση μνήμης ξεκίνησε στο χώρο του ΜΠΛΟΚ 15 με την ομιλία του δημάρχου Μιχάλη Σελέκου. Ο δήμαρχος ξεκίνησε με τα λόγια ενός εκτελεσθέντος, του Μήτσου Ρεμπούτσικα, που έγραψε στους συναγωνιστές του λίγο πριν πεθάνει: «Αγαπημένοι μου. Ο θάνατος δεν θα πρέπει να σας λυπήσει. Αλλά να σας ατσαλώσει πιο πολύ, στην πάλη που διεξάγεται. Σφίξτε τις καρδιές σας και βγείτε παλικάρια, από αυτή τη δοκιμασία. Έτσι θα μας τιμήσετε καλύτερα. Όταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά, δεν πεθαίνει ποτέ. Με πολλή αγάπη σας φιλώ». Μήτσος Ρεμπούτσικας.

71 χρόνια πέρασαν από την αιματοβαμμένη πρωτομαγιά του 1944, που σημαδεύτηκε από την ηρωική θυσία των 200 παλικαριών, που το αίμα τους πότισε και γιγάντωσε το δέντρο της λευτεριάς. 200 ονόματα, 200 ήρωες, 200 κομμουνιστές, παλιοί εξόριστοι στην Ακροναυπλία και την Ανάφη που παραδόθηκαν από την κυβέρνηση Μεταξά στους κατακτητές, παρότι είχαν ζητήσει από την πρώτη μέρα κήρυξης του πολέμου να πάνε στην πρώτη γραμμή, να πολεμήσουν τους φασίστες εισβολείς. Η στάση των κρατουμένων του κολαστηρίου του Στρατοπέδου είναι μια λαμπρή σελίδα στην ηρωική πάλη του λαού μας, κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Είναι ένα ακόμα δείγμα της δύναμης του λαού που κάτω από τις πιο δύσκολες και αντίξοες σύνηθες, απέδειξε πως ακόμα και στις πιο μαρτυρικές μέρες όταν θέλει, μπορεί να ανατρέψει τους συσχετισμούς. Να αντιμετωπίσει και τον πιο σκληρό εχθρό. Να γράψει τη δική του ηρωική ιστορία. Το Στρατόπεδο είναι σύμβολο αντίστασης, αγώνα και θυσίας. Στους χώρους του βασανίστηκαν, δολοφονηθήκαν, έφυγαν για τους χώρους εκτέλεσης και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης χιλιάδες κομμουνιστές, πατριώτες, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Παιδιά του λαού μας που αρνήθηκαν να υποκύψουν στον κατακτητή και τους ντόπιους συνεργάτες τους».

"Τους πήγαιναν για εκτέλεση, αυτοί όμως τραγουδούσαν"

Ο κ. Σελέκος συνέχισε την ομιλία του αναφερόμενος στην πιο «Μαύρη Πρωτομαγιά» του 20ού αιώνα. «Την παραμονή της Πρωτομαγιάς του 1944 δημοσιοποιήθηκε, πως ως αντίποινα για το θάνατο ενός Γερμανού Στρατηγού στους Μολάους, έπρεπε να εκτελέσουν 200 κομμουνιστές. Οι Ακροναυπλιώτες κομμουνιστές κατάλαβαν πως αυτοί ήταν να εκτελεστούν. Συγκεντρώθηκαν αμέσως στο θάλαμό τους. Πριν κλείσουν τους θαλάμους, έτρεξαν να τους αποχαιρετίσουν πολλοί φίλοι και σύντροφοί τους, κρατούμενοι σε άλλα ΜΠΛΟΚ. Άρχισαν τότε χορό και τραγούδι. «Απόψε ο θάνατος, νικήθηκε και εξευτελίστηκε», έγραψε ο Νικόλαος Παυλάκης. Τα καμιόνια με τους μελλοθάνατους πέρασαν από τη οδό Βασιλέως Γεωργίου (σημερινή οδό Αγωνιστών Στρατοπέδου). Εκείνοι όμως τραγούδησαν. Πήγαιναν στον τόπο της εκτέλεσης (στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής) με το κεφάλι ψηλά. Δεν λύγισαν. Δεν λιγοψύχησαν. «Πεθαίνουμε για τη λευτεριά και τη λαοκρατία», φώναζαν στη διαδρομή. Στις 12 το μεσημέρι τελείωσαν όλα.

Μετάαπό λίγους μήνες, τον Οκτώβριο του 1944, οι Γερμανοί κατακτητές έφυγαν ηττημένοι από τη χώρα μας. Στις 9 Μάιου του 1945 η κόκκινη σημαία κυμάτιζε πάνω στο Ράιχσταγκ επιβεβαιώνοντας τη συμβολή του Κόκκινου Στρατού, της Σοβιετικής Ένωσης και των αντάρτικων Παρτιζάνικων οργανώσεων των κατεχόμενων χωρών, στην ήττα του φασισμού. Η ιστορία της πόλης μας είναι άμεσα συνδεδεμένη με το στρατόπεδο, το ΜΠΛΟΚ 15, αλλά και την εκτέλεση του Νίκου Πλουμπίδη στις 14 Αύγουστου του 1954, δίπλα από μια ρεματιά στο Δαφνί, που εκτελέστηκε από τα βόλια του μετεμφυλιακού καθεστώτος».

«Έμβλημα του Δήμου μας, το Στρατόπεδο»

Ο δήμαρχος έκλεισε την ομιλία του κάνοντας συσχετικό, ανάμεσα στο ιστορικό αυτό αντιφασιστικό γεγονός και το σήμερα. «Αγαπητοίφίλοι. Απαίτηση του λαού της πόλης μας είναι να απομακρυνθεί το στρατόπεδο που λειτουργεί σήμερα. Ο χώρος να χαρακτηριστεί ως χώρος ιστορικής μνήμης ενάντια στο φασισμό και να δημιουργηθεί μουσείο εθνικής αντίστασης, σε αυτόν εδώ το χώρο που πρέπει να συντηρηθεί. Να αποκατασταθεί και να λειτουργήσει το ΜΠΛΟΚ 15 ως Μουσείο. Αυτό το αίτημα είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε πράξη, γιατί η λήθη δημιουργεί τις προϋποθέσεις, να ξαναζήσει η ανθρωπότητα τέτοιες στιγμές. Πρέπει ο χώρος να γίνει επισκέψιμος για τα σχολεία, τους μαθητικούς φορείς, τη νεολαία και το λαό μας, που πρέπει να μαθαίνει, να διδάσκεται και να διαπαιδαγωγείται στα ιδανικά της ειρήνης, της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, της συναδέλφωσης των λαών, να μάθει να παλεύει για έναν καλύτερο κόσμο, χωρίς εκμετάλλευση, πολέμους και φτώχεια. Στο σήμα του Δήμου Χαϊδαρίου, απεικονίζεται το ΜΠΛΟΚ 15 και τα συρματοπλέγματα του Στρατοπέδου. Όμως πάνω από αυτά ανθίζει ένα λουλούδι, που συμβολίζει την ελπίδα της τελικής νίκης. Τιμή και δόξα στους 200 κρατούμενους εκτελεσμένους κομμουνιστές. Τιμή και δόξα σε όλους όσους αγωνίστηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, διώχθηκαν, σε όλους όσους είχαν συμβολή στη λευτεριά της πατρίδας μας. Αθάνατοι».

Μαρία Καντερέ: «Να παραδειγματιστούμε από αυτούς»

Αμέσως μετά το λόγο πήρε η πρόεδρος της ΠΕΑΕΑ Χαϊδαρίου, Μαρία Καντερέ. Η κ. Καντερέ είπε μεταξύ άλλων: «Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, ο νους μας γυρνά στα πέτρινα εκείνα χρόνια, όπου χιλιάδες σύντροφοι μας έδωσαν τη ζωή τους για να ζήσουμε εμείς σε μια Ελλάδα ελεύθερη και δημοκρατική. Ξεχωριστή στιγμή στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής αποτελεί, η 1η Μάη του 1944. Σε τούτο τον τόπο λειτουργούσε το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Γερμανών στα Βαλκάνια. Χιλιάδες αγωνιστές υπέφεραν από ανείπωτα βασανιστήρια και πολλοί από αυτούς έδωσαν τη ζωή τους. Και τώρα βρισκόμαστε εδώ. Όχι για αν κάνουμε ένα πολιτικό μνημόσυνο στους τιμημένους νεκρούς μας, αλλά να παραδειγματιστούμε από αυτούς και να θυμίσουμε στη νέα γενιά πως θα πρέπει να αντλεί διδάγματα από την ιστορία. Γιατί και σήμερα όπως και τότε μας λένε: «Καθίστε ήσυχα. Είναι παντοδύναμος ο αντίπαλος. Μην αντιδράτε δυναμικά γιατί θα χάσετε περισσότερα». Εμείς λέμε στους νέους μας. Μόνο με αγώνα. Μόνο με θυσίες μπορείς να κερδίσεις αυτά που σου ανήκουν. Αν δεν παλέψεις έχεις ήδη χάσει».

Στεφάνια στο Μπλοκ 15ους

Ακολούθησε η κατάθεση των στεφάνων. Εκ μέρους της κυβέρνησης κατέθεσε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αννέτα Καββαδία. Κατέθεσαν ακόμα ο αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αθήνας Σπύρος Τζόκας, οι δήμαρχοι Χαϊδαρίου και Καισαριανής Μιχάλης Σελέκος και Ηλίας Στάμελος, η πρόεδρος της ΠΕΑΕΑ Χαϊδαρίου Μαρία Καντερέ, ο Διοικητής της Σχολής Διαβιβάσεων, απόγονοι θυμάτων του 1944, ο σύλλογος γονέων Κορυδαλλού - Νικαίας και Κερατσινίου, ο σύλλογος Μαραθωνοδρόμων «Πελμισός Μαραθώνα». Ακόμα δυο δρομικοί σύλλογοι αντί για στεφάνια καταθέσαν τα μετάλλια τους.

Στη μνήμη των νεκρών τιμήθηκε ενός λεπτού σιγή.

Συγκλονιστικές οι μαρτυρίες των ηρώων

Τη σκυτάλη πήραν στη συνέχεια οι ηθοποιοί Κώστας Καζάκος και Κερασία Σαμαρά. Οι αφηγήσεις τους μέσα από τα ιστορικά κείμενα με τις μαρτυρίες των αγωνιστών που ανάγνωσαν, ήταν συγκλονιστικές. Διάχυτη ήταν η συγκίνηση στα πρόσωπα όλων των παρευρισκόμενων, που στη φαντασία τους ερχόταν εικόνες από τα πιο απάνθρωπα εγκλήματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο μαθητής της Γ΄ Τάξης του 1ου Γυμνασίου Χαϊδαρίου, Βαγγέλης Βασιλείου, σε ένα σύντομο χαιρετισμό τόνισε πως οι αντιφασιστικές ιδέες είναι επίκαιρες και διαχρονικές, όσο ποτέ άλλοτε σήμερα. «Έτσι λοιπόν και εμείς οι μαθητές τιμώντας τις θυσίες των εκτελεσθέντων της Καισαριανής, μπορούμε και πρέπει να ορθώσουμε το ανάστημα μας ενάντια στο φασισμό και το νεοναζισμό, όπως το έκαναν οι 200 της Καισαριανής, οι 400 της Κοκκινιάς, οι 106 του Κούρνοβου, η Ηλέκτρα Αποστόλου, ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ο Σωτήρης Πέτρουλας, ο Νίκος Τεμπονέρας, ο Παύλος Φύσσας. Αυτοί οι άνθρωποι που μας έμαθαν να ζούμε με αξιοπρέπεια και να πεθαίνουμε ηρωικά. Να θυμόμαστε το παρελθόν μας για να κτίζουμε το μέλλον μας», είπε χαρακτηριστικά ο 15χρονος μαθητής.

Στη συνέχεια αναγνώστηκαν όλα τα ονόματα των εκτελεσθέντων. Μαθητές από το 1ο Γυμνάσιο άφησαν λουλούδια στην πόρτα του ΜΠΛΟΚ 15. Η εκδήλωση έκλεισε με τον Εθνικό Ύμνο. Η γιορτή μνήμης συνεχίστηκε με λαμπαδηδρομία που ξεκίνησε από το Στρατόπεδο Χαϊδαρίου, για να καταλήξει στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ

Γιώργος Ζαμπέτας: «Όλα αυτά τα θλιβερά δεν διδάσκονται στα σχολεία μας»

Δεκάδες ήταν οι μαρτυρίες που διαβάστηκαν στη διάρκεια της εκδήλωσης. Επέλεξα αυτή του Γιώργου Ζαμπέτα. Έγραψε ο Αιγαλεώτης μουσικοσυνθέτης για εκείνες τις μαύρες ημέρες της κατοχής: «Το δικό μας σπίτι, ήταν πάνω στο δρόμο. Από κει έβλεπα τους Γερμανούς που πέρναγαν με τα αποσπάσματα και πήγαιναν στο Χαϊδάρι, στο στρατώνα, που είχαν οι Έλληνες. Τον είχαν κάνει αυτοί φυλακές και έβαζαν όλους όσους τσιμπάγανε. Από κει τους πήγαιναν σε διάφορα μέρη και τους ντουφέκιζαν. Μετά ειδοποιούσαν τη δημαρχεία της περιοχής, να τους μαζέψουν και να τους θάψουν. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν περνάγανε πίσω από τα σπίτια μας, οι αγωνιστές τραγουδούσαν και πετάγανε σημειώματα, γράμματα για τους αγαπημένους τους. Για τη μάνα τους, τις γυναίκες τους και τις αδερφάδες τους Για να τους πουν, που τους πάνε και πότε τους συλλάβανε. Όλα αυτά τα θλιβερά δεν διδάσκονται στα σχολεία μας. Τίποτα δεν αναφέρεται γι' αυτά».

Η οικογένεια του Γιώργου Ζαμπέτα κατά τη διάρκεια της Κατοχής υπέφερε από τη φτώχεια και την πείνα. Την περίοδο εκείνη ο Ζαμπέτας οργανώθηκε στο ΕΑΜ, αλλά όταν άρχισαν οι εμφύλιες διαμάχες δεν έδειξε κομματικό ζήλο.

Παρόντες και απόντες

Αίσθηση έκανε η παρουσία του τέως δημάρχου Δημήτρη Μαραβέλια, ο οποίος σπάνια εμφανίζεται σε κάποιο event της πόλης μας, από την ημέρα που έριξε "μαύρη πέτρα" πίσω του. Ήρθε όμως στη χθεσινή εκδήλωση, στάθηκε δίπλα στον Μ. Σελέκο, με τον οποίο είχε θερμή συνομιλία. Είδαμε και τον πρώην δήμαρχο Κυριάκο Ντηνιακό.

Ακόμα παραβρέθηκαν οι Ανδρέας Μποζίκας και Ειρήνη Λυμπουσάκη, ο Θοδωρής Σπηλιόπουλος, ο Βασίλης Καρατζαφέρης.

Απουσίασαν οι Ηρακλής Δρούλιας και Αγγελική Γκανά Ρηγάκη, Ελένη Καμπόλη και Φώτης Θεοδωρακόπουλος, Κώστας Φουρλής και Κώστας Ασπρογέρακας, ο ο οποίος προβληματίστηκε από το γεγονός ότι δεν προσκλήθηκε από τον Δήμο.